مقامهای ناسا هفتهی گذشته اعلام کردند که سه شرکت را استخدام کردهاند تا برای جابهجایی فضانوردان در قطب جنوب ماه در سالهای آینده، طرحهای اولیه برای خودروهای قمری ارائه دهند. این وسایل نقلیه پس از بازگشت فضانوردان به زمین، میتوانند مانند مریخنوردهای ناسا بهعنوان کاوشگران رباتیک خودکار به پیمایش سطح ماه بپردازند.
قابلیت خودرانی همچنین به وسایل نقلیهی قمری امکان میدهد تا در ماموریتهای بعدی انسانی که در مکانهای دیگر فرود میآیند، به ملاقات فضانوردان بروند. جیکوب بلیچر، دانشمند ارشد ناسا در کنفرانسی خبری گفت: «جایی که خودرو قمری میرود، هیچ جادهای وجود ندارد. پویایی این وسیلهی نقلیه دیدگاه ما نسبت به ماه را بهطرز بنیادین تغییر خواهد داد.»
شرکتهای برگزیده عبارتاند از «اینتوئتیو ماشینز»، «لونار اوتپست» و «ونچوری استرولب». اینتوئتیو ماشینز که کمال غفاریان، کارآفرین ایرانی آمریکایی از بنیانگذاران آن است، در ماه فوریه با موفقیت یک فضاپیمای رباتیک را روی ماه فرود آورد. این شرکت با موفقیت اخیر درحال تبدیلشدن به بازیگری اثرگذار در عرصهی اکتشافات قمری است. بااینحال، فقط یکی از سه شرکت انتخابشده، وسیلهی نقلیه برای ناسا میسازد و به ماه میفرستد.
ناسا خواستار ساخت وسیلهی نقلیهای به نام «خودرو سطحپیمای قمری» یا به اختصار LTV است که بتواند با سرعت نزدیک به ۱۵ کیلومتر بر ساعت حرکت کند، با یک بار شارژ دهها کیلومتر را بپیماید و به فضانوردان امکان دهد تا به مدت ۸ ساعت در سطح ماه رانندگی کنند.
آژانس فضایی آمریکا به مدت یک سال برای پیشبرد بیشتر طراحیهای هر سه شرکت، با آنها همکاری خواهد کرد و سپس یکی از آنها را برای مرحلهی آزمایش انتخاب خواهد کرد.
التیوی برای فضانوردان ماموریت آرتمیس ۳ که احتمالا در سال ۲۰۲۶ اولین بازگشت انسانها به سطح ماه را در نیمقرن گذشته رقم خواهد زد، به موقع آماده نخواهد بود. ناسا قصد دارد خودرو قمری را پیش از ماموریت آرتمیس ۵ که احتمالا در سال ۲۰۳۰ انجام خواهد شد، روی سطح ماه فرود آورد.
ارزش قرارداد خودرو سطحپیمای قمری درطول ۱۵ سال آینده (شامل پنج سال توسعه و سپس یک دهه عملیات در ماه)، حداکثر ۴٫۶ میلیارد دلار خواهد بود و بخش عمدهی آن نصیب شرکت برنده خواهد شد. قراردادهای التیوی به ناسا امکان میدهد تا بعدا بودجهی ساخت ماهپیماهای بیشتر را تامین کند یا در آینده به شرکتهای دیگر فرصت حضور در رقابت را دهد.
قرارداد اخیر خودرو سطحپیمای قمری از راهبرد اخیر ناسا مبنی بر خرید خدمات از شرکتهای خصوصی بهجای تصاحب سختافزارها پیروی میکند. درگذشته، ناسا به شرکتهای هوافضا پول میداد تا وسایل نقلیهی مورد نیازش را بسازند و درنهایت مالک و ادارهکنندهی آنها میشد. این رویکرد از آغاز عصر فضا در قبال موشک ساترن ۵، ماهپیماهای برنامه آپولو و شاتل فضایی اتخاذ شد.
اما راهبرد جدید که برای ساخت فضاپیماهای مخصوص حملونقل محموله و فضانوردان به ایستگاه فضایی بینالمللی استفاده شد، موفقیتآمیز و کمهزینهتر بوده است. اکنون ناسا به شرکتهای فضایی ازجمله اسپیس ایکس هزینههای ثابت بابت استفاده از موشکها و فضاپیماهای آنها پرداخت میکند.
به همین ترتیب، هر شرکتی که درنهایت خودرو سطحپیمای قمری را بسازد، مالک آن باقی میماند و میتواند در مواقعی که ناسا به آن احتیاج ندارد، خودرو قمریاش را به مشتریان دیگر اجاره دهد.